(Нібыта пра Беларусь. З "Лірнік вясковы" Уладзіслава Сыракомлі).

ЛІРА МАЯ ТЫ СПЕЎНАЯ! З ЧАРАЎНІЧАГА ДРЭВА,

МУСІЦЬ, ТЫ ЗМАЙСТРАВАНА.

ЛЕДЗЬ ВАЗЬМУ ЦЯБЕ Ў РУКІ, УСЕ, ЯК ЁСЦЬ, ТВАЕ ГУКІ,

І ПЕСНЯЙ Я ЎВЕСЬ ЗАБРАНЫ.

Избранное сообщение

ЗАНАТОЎКІ. ТРАВЕНЬ.

ПАДЗЯЛІЦЦА

КАМЕНТАВАЦЬ ТУТ (уваход праз):

понедельник, 15 августа 2016 г.

СВЯТЫЯ ЗЯМЛІ БЕЛАРУСКАЙ.

СПАМПАВАЦЬ КНІГУ МОЖНА ТУТ

Выданне склалі жыццеапісанні святых, якія ў розныя часы праславіліся падзвіжніцкім служэннем Царкве і Бацькаўшчыне і былі ўключаны ў Сабор Беларускіх святых. Падаюцца звесткі пра жыццё, служэнне і подзвіг святых, прыводзяцца сведчанні іх гістарычнага і сучаснага ўшанавання. У пачатку кожнага артыкула размешчаны трапар — галоўнае песнапенне ў гонар святога на царкоўнаславянскай і беларускай мовах. На працягу тысячагадовай гісторыі Праваслаўнай Царквы ў Беларусі ў розныя часы праславіліся сваім жыццём угоднікі Божыя, якія сталі дастойнымі ўдзельнікамі Яго нябеснай славы. Для нас, нашчадкаў, святыя пакінулі ў спадчыну свой духоўны вопыт, шлях служэння, павучанні, рукапісы, кнігі. Святыя паказваюць нам узор служэння, і ўзор гэты блізкі і даступны для нас, бо здзяйснялі служэнне блізкія і дарагія нам людзі — нашы святыя продкі: «свяціцелі, мучанікі, прападобныя і праведныя».

пятница, 12 августа 2016 г.

ЛАРЫСА ГЕНІЮШ.

“Чыноўнікі хацелі, каб яе не адпявалі. Чамусць гэта было страшэнным грахом у іх вачах. Яны давілі на зельвенскую царкву, каб гэтага не рабілі. Але святар Васіль Чэкіда не паддаўся, хаця яму тое каштавала пасля. І калі пачуліся толькі першыя гукі паніхіды, тыя чыноўнікі кінуліся ў дзверы, каб толькі не удзельнічаць у адпяванні. Вось такая атмасфера панавала тымі часамі.”



“Дзе б яна ні была, яна ўсюды вызнавала праваслаўную веру — і ў Чэхіі, і ў ГУЛАГу, і тут, калі была ў Зельве, яна была шчырай верніцай і адной з самых лепшых прыхажанак. Яна не толькі малілася, адбывала службу і вярталася дадому. Яна сапраўды служыла Богу сваёй і маці-царкве”.


Далей чытаць ТУТ

Некаторыя творы ТУТ


воскресенье, 7 августа 2016 г.

Піншчына - бусліны рай / Аўтаспынам па Беларусі


ПРАБАЧЦЕ, ГЭТА НЕ АПІСКІ?

(Сёння прачытаў гэты артыкул больш як дваццацігадовай даўніны славутага нашага зямляка Ніла Гілевіча і не магу не падзяліцца, бо ўразіў! Тут хопіць думак і беларусацэнтрычным беларусам і русафілам. Апошнім, дарэчы, гэты пост адрасаваны ў першую чаргу; на карысць каб толькі...)


ПРАБАЧЦЕ, ГЭТА НЕ АПІСКІ?


"Звязда" за 13 студзеня 1993 года

 Чытаючы інтэрв'ю майго калегі, старшыні Камісіі Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь па нацыянальнай палітыцы і міжнацыянальных адносінах Міхаіла Аляксандравіча Слямнёва, апублікаванае ў "Звяздзе" за 6 студзеня г.г., я напаткаў два пасажы, якія мяне вельмі здзівілі. Яны настолькі неверагодныя па зместу, што я падумаў: напэўна, гэта прыкрыя апіскі, ці памылкі друку.

 Інтэрв'ю названа "Дзяржава павінна аплачваць свае даўгі". Пра што ў ім гаворка? Пра даўгі нашай дзяржавы перад... Але дамо слова аўтару: "Беларусь доўгі час была выпрабавальным палігонам ленінскай палітыкі па сціранню нацыянальных адрозненняў паміж людзьмі. I атрымалася ўсё амаль так, як і было задумана. Цяпер жа мы сталі сведкамі двух паралельных працэсаў нацыянальнага адраджэння — беларускага і малых нацыянальных груп: рускай, польскай, украінскай, яўрэйскай, літоўскай... I, думаецца, зусім не патрэбны спрэчкі, хто больш пацярпеў у выніку той заганнай палітыкі: беларусы ці татары, ці рускія, ці літоўцы... Пацярпелі ўсе ў аднолькавай ступені" (падкрэслена мною. - Н.Г.). Па-першае, пра якую дзяржаву размова? Якая дзяржава так правінілася перад людзьмі розных нацыянальнасцей? Незалежная Рэспубліка Беларусь, да якой апеліруе прафесар М. А. Слямнёў, такую віну на сябе ўзяць не можа. Наадварот, пад яе апекай ствараюцца нацыянальныя культурна-грамадскія таварыствы, адчыняюцца нацыянальныя школы і класы, пачынаюць выходзіць на мовах нацыянальных супольнасцей перыядычныя выданні. А той дзяржавы з цэнтрам у Маскве, якая праводзіла палітыку згортвання і затухання нацыянальных культур, — ужо няма, і папракаць яе позна.

 Па-другое, давайце ўдакладнім, каб не было туманна, што атрымалася і што было задумана. А было задумана русіфікаваць усе народы і народнасці былога СССР, перамяшаць усе этнасы ў адным катле, знівеліраваць іх абліччы і характары, пазбавіць іх уласнай мовы і культуры, уласнай гістарычнай памяці. Для Беларусі і беларускага народа вынікі гэтай ня людскай імперскай палітыкі аказаліся асабліва згубнымі, скажам дакладней — трагічнымі. Мова і культура вялікага славянскага народа апынуліся на краі гібелі — на апошняй мяжы знікнення. Ва ўсіх гарадах, гарадках, рабочых пасёлках былі ліквідаваны ўсе беларускія школы. Да адной! Ды і ў большасці вясковых, хоць намінальна яны і лічыліся беларускімі, беларушчына выкарчоўвалася і выветрывалася з кожным годам усё больш адчувальна, паступова зводзілася на нішто. Беларускае друкаванне слова ўжо задыхалася і зіпала, як рыба на пяску. На тэлебачанні ўжо амаль цалкам запанавала рускамоўная стыхія. Гэты ж працэс набываў сілу-моц і на радыё. Тры — на ўсю рэспубліку — беларускія тэатры, хоць і трымаліся папалам з бядой, але ўсё прыкметней пераходзілі з беларускай мовы на беларуска-рускую трасянку. Мастацкага беларускага кіно не было наогул. Пра справаводства — лепш і не гаварыць: адзінай на ўсю Беларусь канторай, дзе афіцыйныя паперы афармляліся па-беларуску, быў Саюз пісьменнікаў. На ўсю 10-мільённую Беларусь! Вось які — нават у самым скупым пераліку — быў вынік дзяржаўнай нацыянальнай палітыкі, якая ажыццяўлялася на Беларусі.

 М. А. Слямнёў гаворыць, што ад гэтай палітыкі ў нашай рэспубліцы пацярпелі ўсе ў аднолькавай ступені: і беларусы, і палякі, і яўрэі, і літоўцы, і рускія. I рускія??? Як жа гэта мы, беларусы, так прагэпілі і такое дапусцілі? Рускія на Беларусі пацярпелі! Хоць ты вачам сваім не вер! А ад чаго ж яны, выбачайце, пацярпелі? Можа, ад засілля беларускай мовы, і наогул — ад беларусізацыі? Можа, рускай мове ў нас не давалі ходу і яна тут празябала ў загоне? Можа, рускія школы ў нас былі пазачыняны? Можа, рускіх кніг, часопісаў і газет не было? Рускага кіно? Эстрады? Тэатра? Можа, не на рускай мове працавалі і працягваюць працаваць усе ўстановы і прадпрыемствы, усе калгасы і саўгасы? Чым мог быць пакрыўджаны, ад чаго мог цярпець у нас рускі чалавек — прадстаўнік рускай культуры, рускай мовы? Ды калі па шчырасці, то яго душа павінна была спяваць ад радасці — настолькі паспяхова ішла русіфікацыя ўсяго грамадскага жыцця на Беларусі, настолькі дзейсна ажыццяўлялася ў рэспубліцы асіміляцыя беларусаў, палякаў, украінцаў, татараў і іншых этнічных груп насельніцтва. А можа М. А. Слямнёў меў на ўвазе, што ў гэты час рускія людзі ў нас цярпелі душэўныя пакуты, у сэнсе — мучыліся маральна, гледзячы, як "даходзіць", канае мова браткоў-беларусаў і як тысячы беларускіх школ ператвараюцца ў рускія, як беларускія дзеткі з дашкольнага ўзросту выхоўваюцца манкуртамі і горш таго — “янычарамі”? У такім разе трэба было б ясна і сказаць: нашы браты пакутавалі за нас, беларусаў, і за тых беларускіх палякаў, яўрэяў, татараў і іншых, чыя нацыянальная мова таксама аказалася ў нас у загоне. У адрозненне ад рускай, якая запанавала на нашай зямлі амаль паўсюдна.

 М. Л. Слямнёў заклікае не ўдавацца ў непатрэбныя спрэчкі, хто больш пацярпеў ад нялюдскай нацыяналыіай палітыкі. Разумны заклік. Яшчэ чаго не хапала — спрачацца, каму мацней балела: беларусам, калі іх мову выганялі з дзяржаўных і грамадскіх устаноў, палякам, калі зачыняліся іх школы і перыядычныя выданні, яўрэям, калі ліквідавалі іх выдатны нацыяльны тэатр у Мінску, а таксама школы і газеты? Усім балела. Усе перажывалі сваю крыўду. I аднак жа тут ёсць адзін момант, пра які трэба абавязкова помніць — бо без гэтага немагчыма зразумець асаблівае самапачуванне пакрыўджанага беларуса і яго рашучы сённяшні настрой на нацыянальнае адраджэнне. Дазволю сабе яшчэ раз паўтаршць тое, што гаварыў ужо безліч разоў. Як бы ні балела беларускім палякам за несправядлівасць у дачыненні да іх нацыянальна-культурных патрэб — яны ведалі, яны помнілі, яны разумелі: ёсць Польшча, і пакуль яна ёсць — датуль будзе жыць на свеце польская мова, якой нішто не пагражае, і ад усведамлення гэтага ім хоць трохі рабілася лягчэй на душы. Маўляў, ну што ж, дрэнна, несправядліва чыніць справы начальства, але надзея застаецца з намі, і гэта надзея — Польшча, і польская мова ў Польшчы, дзе ёй жыць і квітнець вечна. Дакладна гэтак жа маглі сябе хоць трохі суцешыць беларускія летувісы, ведаючы, што іх надзея — іх Летува — не памрэ, як не памрэ ў Летуве іх мова. Гэтак жа, цяжка перажываючы крыўду, маглі суцяшаць сябе і людзі ўсіх іншых нацыяналыіых супольнасцей на Беларусі. Усіх — апрача "супольнасці" саміх беларусаў. Мы суцешыць сябе такою надзеяй — не маглі. Разам з мовай у нас адымалася апошняя надзея. Бо нідзе ў свеце Беларусі, апрача вось гэтай, дзе мы жывём, няма. У гэтым уся розніца. Яна не ў ступені болю ад пацярпеласці. а ў разуменні маштабаў трагедыі. У першым выпадку — цярпела і падлягала асіміляцыі большая ці меншая група прадстаўнікоў пэўнай нацыянальнасці, чыя гістарычная радзіма дзесьці і чыя родная мова там з'яўляецца дзяржаўнай і пануе непадзельна і безагаворачна. У другім выпадку — што датычыць нас, беларусаў — размова ідзе не пра групу людзей пэўнай нацыянальнасці, а пра цэлы народ, пра ўвесь беларускі народ, пра асноўную карэнную нацыю гэтай зямлі, гэтай нашай адвечнай тэрыторыі. Для нас як для народа — у адрозненне ад тых братоў нашых, палякаў і іншых — гэта пытанне жыцця і смерці. Або-або! Або — выстаім і ацалеем, або далейшая русіфікацыя пакончыць з намі назаўсёды. Беларусаў як нацыі не стане.

 Не думаю, што прафесар М.А. Слямнёў не разумее ўсяго гэтага. Значыць — прыкрая апіска ў яго размове з журналістам? Хацеў бы верыць, што так.

 Ёсць і яшчэ падобнага характару апіска ў звяздоўскім інтэрв'ю майго шаноўнага калегі. Мы, разважае М.А.Слямнёў, павінны стварыць такую беларускую дзяржаву, у якой ''чалавек сябе адчуваў бы грамадзянінам дзяржавы і ганарыўся б гэтым. А калі ў яго прачынаюцца нацыянальныя пачуцці і патрэбнасці, дык дзеля іх задавальнення чалавек мае магчымасць працаваць у нацыянальных таварыствах'' (падкрэслена мною. — Н.Г.). Паколькі ніякія агаворкі не зроблены, значыць, гэта датычыць усіх насельнікаў Беларусі. I беларусаў таксама. Значыць, беларус на сваёй роднай зямлі будзе задавальняць свае нацыянальныя пачуцці і патрэбнасці толькі ў нацыянальных таварыствах. Значыць, па ўзору армянскага ці азербайджанскага ўтворым на Беларусі і беларускае таварыства. Ну, што ж, шчыра дзякуй і за гэта: якая-ніякая, а ўсё-такі перспектыва. Але дазвольце запытацца: дык што — па-за межамі беларускага нацыянальнага таварыства нацыянальныя пачуцці і патрэбнасці беларусаў на Беларусі павінны адключацца, бо задавальняцца не будуць? У беларускай дзяржаве ўвесь стыль жыцця ў цэлым будзе не беларускі? Спрабую ўявіць: у Францыі нацыянальныя пачуцці і патрэбнасці французаў задавальняюцца толькі ў французскіх нацыянальных таварыствах, а проста ў жыцці і на кожным кроку — не! У Балгарыі — толькі ў балгарскіх таварыствах, у Фінляндыі — толькі ў фінскіх і г.д. Не ўяўляецца! Ніяк не ўяўляецца! Жыццё французаўу Францыі французскае па пачуццях і патрэбнасцях усюды і скрозь, на ўсёй тэрыторыі іх дзяржавы, кожны дзень і кожную хвіліну. Што ж выходзіць? Няйначай, як таксама прыкрая апіска ў тэксце інтэрв'ю.

 Шкада, што гэтыя апіскі прайшлі ў друк. Шкада, бо яны належаць чалавеку з высокай дзяржаўнай пасадай і чытачоў недасведчаных могуць дызарыентаваць у пытаннях міжнацыянальных адносін.

 Добра помніць і клапаціцца пра ўсе нацыянальныя супольнасці на Беларусі, і трэба гэта рабіць, абавязкова, але не за кошт нацыянальных інтарэсаў і не цаной прыніжэння народа-гаспадара, які гэту зямлю, гэту краіну назваў сваім імем. Бо іначай мы будзем працягваць тое, што было, што тварылася ў нас на Беларусі раней — тую ж самую дэнацыяналізацыю народа, толькі — больш цывілізаванымі спосабамі. У прыватнасці, спосабам пераводу беларускага народа на іншы статус, прыраўнаннем яго да нацыянальных меншасцяў.

четверг, 4 августа 2016 г.

АЎТАКЕФАЛІЯ.

РУССКИЙ ТЕКСТ ЗДЕСЬ

Канстанцінопальскі патрыярхат: Маем права даваць аўтакефалію праваслаўным былой Рэчы Паспалітай без згоды Масквы.




«У гісторыі ўсе новыя Праваслаўныя Цэрквы да нашых дзён — гэта былыя тэрыторыі Сусветнага Патрыярхату, якім ён даваў аўтакефалію. І па кананічных прычынах Сусветны Патрыярхат мае ў праваслаўным свеце першае месца», — заявіў іерарх.

Па прычыне існавання Кіеўскай мітраполіі, якая аб'ядноўвала ўсіх праваслаўных Рэчы Паспалітай, Канстанцінопаль даў без згоды Маскоўскага Патрыярхату аўтакефалію Польскай Праваслаўнай Царкве ў 1924 годзе.

Кіеўская мітраполія была непасрэдна падпарадкавана Канстанцінопалю да канца 17 стагоддзя, калі Маскоўскае царства захапіла Кіеў.

«На аснове чаго быў дадзены Томас у 1924 годзе Польскай Праваслаўнай Царкве? Канстанцінопаль разглядаў Польскую Царкву як былую частку Кіеўскай мітраполіі. Як мы ведаем, пры мітрапаліце Цыпрыяне Цамблаку Кіеўская мітраполія знаходзілася ў межах польска-літоўскай дзяржавы, то бок яе межы пашыраліся і на тэрыторыю Польшчы, і на Літву», — сказаў архібіскуп.

Томас — пастанова прадстаяцеля памеснай праваслаўнай царквы на нейкім важным пытанні царкоўнай арганізацыі. У тым ліку Томас можа даваць частцы царквы правы аўтаноміі (частковага самакіравання) ці аўтакефаліі (поўнага самакіравання).

Са слоў арцыбіскупа зразумела, што кананічнай тэрыторыяй Канстанцінопальскага Патрыярхату лічыцца і Беларусь як былая частка Вялікага Княства Літоўскага, якая таксама ўваходзіла ў Кіеўскую праваслаўную мітраполію.

«Калі ў 1924 годзе Канстанцінопаль дараваў аўтакефалію Польскай Царкве на грунце Кіеўскай мітраполіі, чаму сёння Канстанцінопаль не меў бы права даць самой Кіеўскай мітраполіі стан аўтакефаліі? Калі гэта было магчыма ў 1924 годзе — гэта магчыма і сёння», — заключае іерарх.

Аляксандр Гелагаеў

http://nn.by/?c=ar&i=174761

вторник, 2 августа 2016 г.

НАРЭШЦЕ!!!






«Самы яскравы ўзор — РНЕ — «Рускае нацыянальнае адзінства». Яго актывісты заклікаюць беларусаў адмовіцца ад сваёй дзяржаўнасці і выкарыстоўваюць тыя ж жэсты, што і нямецкія фашысты», — перадае АНТ. Далей ідуць кадры, дзе некалькі чалавек «зігуюць» пад вокліч «Слава Расіі».

«Самый яркий пример — РНЕ—«Русское национальное единство». Его активисты призывают белорусов отказаться от своей государственности и используют те же жесты, что и немецкие фашисты», — передает ОНТ. Далее идут кадры, на которых несколько человек «зигуют» под призыв «Слава России».

БЕЛАРУСКІ ТЭКСТ ТУТ

РУССКИЙ ТЕКСТ ЗДЕСЬ








СЯБРАМ-УКРАІНЦАМ.